Gebelik ve covid-19
Türk Jinekoloji ve Obstetri Derneği İstanbul şubesi bizler için özel bir bülten yayınladı. Bu bültende Covid-19 salgını ve gebelik ile ilişkili dünya çapında derneklerin oluşturduğu çeşitli kılavuzların bir derlemesi var.
Bu güzel çalışma için kendilerine teşekkür ederim.
Ben de bu derlemeden bazı önemli noktaları sizin için yayınlamak istedim.
- COVID_19 un inkübasyon süresi 2-14 gündür ancak enfekte olan kişiler semptomatik olmadan önce bile virüsü yakın temas ve damlacık yoluyla yayabilirler.
- Epidemi süresince, gebeler immün ve solunum sistemlerindeki fizyolojik değişikliklere bağlı olarak COVID-19 enfeksiyonuna daha yatkındır.
- Şu anda etkili bir aşı bulunmamaktadır.
- Bu yüzden, gebelerin gereksiz seyahatlerden kaçınması, kalabalık ortamlara girmemesi, toplu taşıma kullanmaması, hasta kişilerle temastan kaçınması ve en önemlisi kişisel ve sosyal hijyenin uygulanmasıdır.
- Ateş, öksürük, yorgunluk, miyalji, boğaz ağrısı veya nefes darlığı şikâyeti olan gebeler derhal sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
- Endemik bölgelere seyahat öyküsü olan ve enfeksiyon için klinik şüphesi bulunan gebeler izole edilip araştırılmalıdır.
- Klinik bulgular ateş, yorgunluk, miyalji, kuru öksürük ve nefes darlığıdır. Bazı hastalarda burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğaz ağrısı, hemoptizi veya ishal görülebilir.
- Kontrastsız akciğer tomografisi viral pnömoni tanısını doğrulamak veya dışlamak için en yararlı testtir ve şüpheli vakalarda fetüs için radyasyon dozu düşük olduğundan uygulanmalıdır.
- Tek bir akciğer BT veya pulmoner BT anjiyografisinden fetüse gecen radyasyon dozu 0.01-0.66 mGy’dir. Yani dozu zararsızdır. Yeni yayınlanan bir çalışmada, akciğer BT’sinin sensitivitesi COVID-19 tanısında RT-PCR dan daha yüksektir
- COVID-19 şüpheli gebeler izole edilmeli ve araştırılmalıdır.
- Eğer coronavirüs bulgularınız varsa sağlık kurumları ile iletişime geçin. Mutlaka temasta olduğunuz kişi sayısını sınırlandırın.
- Hastaneye gelecek hasta ya özel aracı ile gelmeli eğer ambulans ile gelecekse mutlaka ambulans gebenin izolasyon altında olduğu ile ilgili bilgilendirilmeli.
- Yine aynı şekilde gidilen hastanenin giriş öncesinde bilgilendirilmesi gerekiyor.
- Bu hastalar (öksürük veya ateşi 37.8’in üzerindeyse) hastaneye yatırılarak test edilmelidir.
- Test sonuçları gelene kadar mutlaka COVID-19 tanılı gibi davranılmalıdır.
- Enfeksiyon tanısı konanlar derhal negatif başınçlı izolasyon odalara alınmalıdır, tercihen de durumu ciddi olan obstetrik vakaları yönetebilecek olanakları olan multidisipliner hastanelerde tedavi edilmelidirler.
- Gebelik nedeni ile hastaneye gelip semptomu fark edilen hastalarda diğer nedenler dışlanana kadar (erken membran rüptürü gibi) gebelerin rutin takipleri izolasyon süresinin sonuna ertelenmelidir.
- Hafif semptomu olan hastalarda doğumun latent fazının evde geçirilmesi (self-izolasyon) önerilmelidir.
- NST fetal iyilik halinin değerlendirilmesi için yapılmalıdır.
- Kritik vakalarda gebeliğin devamı annenin ve bebeğin hayatını tehlikeye atabilir. Bu durumlarda, bebek prematüre olsa dahi doğum yaptırılmalıdır.
- Doğum şekline obstetrik endikasyonlara göre karar verilmelidir.
- Virüsün vajinal yayılımına ve vertikal geçişe dair kanıt olmadığından, stabil hastalarda vajinal doğum düşünülebilir.
- Herhangi bir doğum yönteminin diğerine üstünlüğü söz konusu olmadığından obstetrik duruma göre doğum şekline karar verilmesi gerekmektedir.
- Ancak COVID nedeniyle annenin solunum durumu acil doğumu gerektiriyorsa yönetim ona göre yapılmalıdır.
- Şu anda vaginal akıntıda COVID-19 rastalanan vaka bildirilmemiştir.
- Suda doğum şüpheli veya tanılı vakalarda yapılmamalıdır
- Epidural, spinal ya da genel anestezinin kontraendike olduğu bir durum bulunmamaktadır.
- Kontraendikasyon yoksa geç kordon klemplenmesi halen tavsiye edilmektedir. Kordon intakt haldeyken bebek temizlenip, normal şekilde kurulanabilir.
- Antenatal vertikal geçiş ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. Her ne kadar Çin ayrı izolasyon önerse de bu kılavuz(RCOG) sağlıklı, başka bir nedenle bakım ihtiyacı olmayan bebeklerin anneleri ile birlikte tutulmasını önermektedir.
- Bebekler için en önemli risk yakın temas nedeniyle enfeksiyon riskidir.
- Ancak bu kılavuz(RCOG) anne sütü ile beslemenin süt ile viral geçiş riskinden daha üstün olduğunu söylemektedir. Emzirmek isteyen kadınlar ile infeksiyon riskleri konuşulmalıdır.
- Ancak yine de emzirmek isteyen kadınlarda bebeğe dokunmadan önce eller yıkanmalı, öksürme ve hapşırmadan kaçınılmalı, emzirme sırasında maske takılmalıdır.
- Bu konuda bir diğer görüş (ACTA obst and gynecology Scand) ;
- Yenidoğanlarda yakın temas ile enfeksiyon olabilir.
- Kordonun erken klemplenmesi ve yenidoğanın 2 hafta boyunca anneden geçici olarak ayrılması anneden bebeğe virüs geçiş ihtimalini azaltmak için önerilmektedir.
- Yenidoğan izolasyon odasında izlenmeli ve enfeksiyon belirtileri açısından yakın takip edilmelidir. Bu süre boyunca emzirme önerilmemektedir. Annenin sütü sağılarak bebeğe verilebilir.
